Messing komt tot leven
in erfgoed.
Sint-Baafskathedraal, Gent
Dat messing waardevol materiaal is voor talloze toepassingen weten we bij Dejond al héél lang. Toch blijven we telkens vol verwondering kijken naar alle mooie creaties met onze metalen. Recent vond onze messing nog z’n weg naar het bezoekerscentrum van de Sint-Baafskathedraal in Gent – een bewuste keuze van de architecten.
Even schetsen. Bressers Architecten in samenwerking met de Artes Groep kreeg de eer om de Sint-Baafskathedraal te restaureren, de restauratie van het Lam Gods te coördineren en een nieuw bezoekerscentrum te bouwen om het wereldberoemde kunstwerk een veilig en futureproof onderkomen te bieden. Niet niks, want de kathedraal is met 1 miljoen bezoekers per jaar zowat de belangrijkste bezienswaardigheid voor toeristen uit binnen- en buitenland. De opdracht was duidelijk: liturgische ontsluiting en conservatie van de culturele rijkdom, bij een zo harmonisch mogelijke organisatie en spreiding van de verschillende bezoekersstromen. Een gesprek met architect Philippe Depotter, zaakvoerder van Bressers Architecten.
Hoe kwam Dejond in the picture?
“Dat was specifiek voor de trappen in het nieuwe bezoekerscentrum die leiden naar de Sacramentskapel en het Lam Gods zelf dat nog steeds in restauratie is. In het minimalistisch design hadden we al profielen in messing voorzien die met elkaar moesten verbonden worden. Aan elkaar vijzen bleek niet de oplossing, lassen daarentegen wel. Wim Hautekeete uit Deinze was hiervoor de beste partij en hij contacteerde jullie in opdracht van Artes Groep voor het aanleveren van de messing voor de trapleuningen.”
Vast veel uitdagingen die jullie initieel het hoofd moesten bieden?
“Klopt, en dat gaat uiteraard veel ruimer dan de nieuwbouw en trappen. Alles moest in het plaatje van een unieke totaalbeleving voor de bezoekers passen, waarbij beschermd erfgoed en hedendaagse architectuur zouden kunnen versmelten tot een harmonieus geheel. Met respect voor het verleden en de blik op de toekomst gericht. Rekening houdend met zowel het creatieve, contextuele als bouwhistorisch luik, het technische aspect en budgettair onderzoek. Dit alles met de grootste aandacht voor veiligheid van bezoeker én kunstwerken.”
Messing lassen is specialistenwerk!
Messing lassen is een zeer specifieke techniek die de laatste jaren nog weinig werd gevraagd. Hierdoor was de ervaring in Vlaanderen weggeëbd. De opdrachtgever koos in het ontwerp bewust voor messing en ging op zoek naar een specialist in het bewerken van metaal. Wim Hautekeete kreeg de eer en nam de moeilijke uitdaging aan om de messing balustrades te maken. We vragen hem even om wat meer details.
Wim, een knap stukje ambachtswerk – wat vind je er zelf van?
Het is een zeer mooie techniek, weliswaar niet goedkoop, tijdrovend én uitdagend. Maar het was het allemaal waard. Ik heb dus de spijlen aan de handgreep van de balustrade gelast. Hiervoor waren er specifieke eisen, zoals: het moet een zeer sterke verbinding zijn, het materiaal mag niet breken en het moet esthetisch mooi zijn.
De toegepaste techniek: hardsolderen met zilverlegering – wat is dat precies?
Ik heb het basismateriaal op zeer hoge temperatuur verwarmd met een gastoorts waardoor de zilverlegering kon smelten en de verbinding maken tussen de werkstukken. Bijzonder om te vermelden is dat ik hiervoor heb samengewerkt met een firma die gespecialiseerd is in lastechnieken om mijn kennis te verfijnen, de juiste materialen te gebruiken en zo een optimaal resultaat te bekomen. Het materiaal lag op vuurvaste stenen omdat het zo warm werd. TIG-lassen bleek geen optie, omdat dan de lasnaden veel zwaarder en brozer zijn en dat voor zo’n zwaar materiaal niet haalbaar was. Door de hoge temperatuur was het messing verkleurd en moesten de balustrades na het lassen nog enkele nabehandelingen ondergaan: beitsen, reinigen, schuren en polijsten.
En was het meteen een schot in de roos?
Om eerlijk te zijn: ik heb op voorhand verschillende voorbeelden gemaakt om vooral de sterkte goed te kunnen testen. Maar de volhouder wint en het resultaat stemt me tevreden. Ik hoor ook bij de opdrachtgevers positieve stemmen, daar doe ik het voor!
“Messing is dé eyecatcher van het project. Het materiaal komt ook terug in de kathedraal, bv. in de glasramen. De bedoeling was om het ambachtelijke van de kathedraal terug te brengen in de nieuwbouw en messing leende zich daar uitstekend toe. Het vormt de gouden draad die de nieuwe ingrepen in het historische kader borduurt. Door consistent een eenduidige architectuurtaal te herhalen, hebben we een aantrekkelijk en leesbaar pad kunnen ontwerpen doorheen de opeenvolgende circulatiezones.”
